İdeal Sözleşme Boyutunu Hesaplama Sanatı.

İdeal Sözleşme Boyutunu Hesaplama Sanatı

Kripto vadeli işlem piyasaları, yatırımcılara kaldıraç yoluyla pozisyonlarını büyütme potansiyeli sunan dinamik ve heyecan verici bir alandır. Ancak bu potansiyel, beraberinde önemli riskler de getirir. Bu risklerin en önemlisi, pozisyon büyüklüğünü doğru ayarlayamamaktan kaynaklanan sermaye yönetimi hatalarıdır. Yeni başlayanlar için en kritik becerilerden biri, "İdeal Sözleşme Boyutunu Hesaplama Sanatı"nı öğrenmektir. Bu makale, bu sanatı profesyonel bir bakış açısıyla, adım adım ve detaylı bir şekilde ele alacaktır.

Giriş: Neden Sözleşme Boyutu Önemlidir?

Kripto vadeli işlemlerinde, bir sözleşme boyutu, açtığınız pozisyonun temel varlık miktarını temsil eder. Bu boyut, kaldıraç oranı ve teminat (marj) ile birlikte, potansiyel kârınızı ve en önemlisi potansiyel kaybınızı doğrudan belirler. Yanlış bir sözleşme boyutu seçimi, küçük bir piyasa dalgalanmasında bile hesabınızın hızla tasfiyesine (likidasyon) yol açabilir.

Profesyonel bir tüccar, her ticarete girmeden önce riskini tanımlar ve bu riski yönetmek için pozisyon büyüklüğünü hesaplar. Bu, rastgele bir tahmin oyunu değil, matematiksel bir kesinlik gerektiren bir süreçtir.

Bölüm 1: Temel Kavramların Anlaşılması

İdeal sözleşme boyutunu hesaplamaya başlamadan önce, vadeli işlemlerin temel taşlarını sağlam bir şekilde anlamamız gerekir.

1.1 Kaldıraç (Leverage)

Kaldıraç, küçük bir sermaye ile büyük bir pozisyonu kontrol etmenizi sağlayan bir araçtır. Örneğin, 10x kaldıraç kullanıyorsanız, 1.000 USD teminatla 10.000 USD değerinde bir pozisyonu yönetebilirsiniz. Kaldıraç, kârı artırırken, aynı oranda zararı da artırır.

1.2 Teminat (Margin)

Teminat, pozisyonu açık tutmak için borsaya yatırdığınız başlangıç sermayesidir. İki ana teminat türü vardır:

• Başlangıç Teminatı (Initial Margin): Pozisyonu açmak için gereken minimum teminat.
• Korumu Teminatı (Maintenance Margin): Pozisyonun tasfiyeden (likidasyon) kurtulması için hesapta bulunması gereken minimum bakiye.

Bu kavramların detaylı hesaplama yöntemleri için Marj hesaplama konusuna başvurulabilir.

1.3 Sözleşme Değeri ve Fiyatı

Vadeli işlemler sözleşmeleri genellikle belirli bir varlığın (örneğin BTC) belirli bir miktarını temsil eder. Önemli olan, piyasa fiyatının sözleşme büyüklüğünü nasıl etkilediğidir. Örneğin, bir sözleşme 100 USD değerinde BTC temsil ediyorsa, BTC fiyatı 50.000 USD iken, sözleşme değeri 100 USD olacaktır. Ancak, çoğu modern borsa (özellikle kalıcı vadeli işlemlerde) sözleşmeyi doğrudan temel varlığın miktarı (örneğin 1 BTC sözleşmesi) üzerinden tanımlar.

1.4 Likidasyon Fiyatı

Likidasyon fiyatı, teminatınızın yetersiz kaldığı ve borsanın pozisyonunuzu otomatik olarak kapattığı fiyattır. İdeal sözleşme boyutunu hesaplamanın nihai amacı, seçtiğiniz kaldıraç ve risk iştahınıza göre bu likidasyon fiyatının, teknik analizinizle belirlenen destek/direnç seviyelerinin çok uzağında kalmasını sağlamaktır.

Bölüm 2: Risk Yönetiminin Temeli: Risk Büyüklüğünü Belirleme

İdeal sözleşme boyutunu hesaplamanın ilk adımı, *ne kadar kaybetmeyi göze alabileceğinizi* belirlemektir. Bu, "Pozisyon Büyüklüğü"nden önce gelen en kritik adımdır.

2.1 Hesap Yüzdesi Kuralı (The Percentage Rule)

Profesyonel ticaretin temel taşı, tek bir işlemde tüm hesabın belirli bir yüzdesinden fazlasını riske atmamaktır. Yeni başlayanlar için bu oran genellikle %1 ile %2 arasında tutulmalıdır.

Örnek Senaryo:

• Toplam Hesap Bakiyesi (Equity): 10.000 USD
• Kabul Edilebilir Risk Yüzdesi: %1
• Tek İşlemde Maksimum Kayıp Riski: 10.000 USD * 0.01 = 100 USD

Bu 100 USD, stop-loss emri tetiklendiğinde kaybedeceğiniz maksimum miktardır.

2.2 Stop-Loss Noktasının Belirlenmesi

Risk miktarını belirledikten sonra, bu riski nerede sınırlayacağınızı (stop-loss) belirlemelisiniz. Bu, teknik analizinizle (destek/direnç seviyeleri, volatilite göstergeleri vb.) belirlenir.

Örnek Senaryo Devamı:

• Giriş Fiyatı (Entry Price - EP): 50.000 USD (BTC Long pozisyonu açtınız)
• Teknik Analize Göre Stop-Loss Fiyatı (SL): 49.000 USD

2.3 Risk Miktarı (USD) ve Fiyat Farkı

Bu iki değer arasındaki fark, pozisyon büyüklüğünüzün ne kadar olması gerektiğini belirleyecek ana girdidir.

Fiyat Farkı (Puan Değeri): 50.000 USD - 49.000 USD = 1.000 USD

Bu, her bir birim (örneğin 1 BTC) için 1.000 USD kaybetme potansiyeliniz olduğu anlamına gelir.

Bölüm 3: İdeal Sözleşme Boyutunun Matematiksel Hesaplanması

Artık elimizde iki temel veri var: 1. Maksimum Kayıp Riski (USD): 100 USD 2. Pozisyon Başına Fiyat Farkı (USD): 1.000 USD (Bu, pozisyonunuzun büyüklüğüne göre değişecektir.)

Sözleşme boyutunu hesaplamak için, risk miktarını, giriş ve çıkış fiyatları arasındaki farkla ilişkilendirmemiz gerekir.

3.1 Tek Birim Risk Hesaplaması

Eğer pozisyonunuz 1 birim (örneğin 1 BTC) ise ve fiyat 1.000 USD düşerse, 1.000 USD kaybedersiniz. Ancak biz sadece 100 USD kaybetmek istiyoruz.

Bu durumda, pozisyon büyüklüğümüz (Sözleşme Miktarı - Q) şu formülle bulunur:

$$\text{Q} = \frac{\text{Maksimum Kayıp Riski (USD)}}{\text{Fiyat Farkı (USD) * Varlık Birim Değeri}}$$

Kripto vadeli işlemlerinde, özellikle sürekli sözleşmelerde, sözleşme boyutu genellikle temel varlığın miktarı (örneğin 0.01 BTC, 1 ETH) cinsinden ifade edilir.

3.2 Sözleşme Miktarı Hesaplama Formülü (Basitleştirilmiş)

Eğer sözleşme boyutu doğrudan varlık miktarı ise (örneğin 1 BTC sözleşmesi):

$$\text{Gerekli Varlık Miktarı (Q)} = \frac{\text{Maksimum Kayıp Riski (USD)}}{\text{Giriş Fiyatı} - \text{Stop-Loss Fiyatı}}$$

Örnek (BTC):

• Maksimum Kayıp Riski: 100 USD
• Giriş Fiyatı: 50.000 USD
• Stop-Loss Fiyatı: 49.000 USD
• Fiyat Farkı: 1.000 USD

$$\text{Q} = \frac{100 \text{ USD}}{50.000 \text{ USD} - 49.000 \text{ USD}} = \frac{100}{1.000} = 0.1 \text{ BTC}$$

Bu hesaplama, 0.1 BTC büyüklüğünde bir pozisyon açtığınızda ve fiyat tam olarak 49.000 USD'ye düştüğünde, toplam kaybınızın tam olarak 100 USD olacağını gösterir. Bu, ideal sözleşme boyutudur.

3.3 Kaldıraç ve Teminat İlişkisi

Bu hesaplama, kaldıraçtan bağımsız olarak *risk yönetimi* açısından ideal boyutu verir. Ancak, bu pozisyonu açmak için ne kadar teminat gerekeceğini bulmak için kaldıraç devreye girer.

Eğer 10x kaldıraç kullanıyorsanız:

• Pozisyon Değeri: $0.1 \text{ BTC} \times 50.000 \text{ USD/BTC} = 5.000 \text{ USD}$
• Gerekli Teminat (Başlangıç Marjı): $\frac{\text{Pozisyon Değeri}}{\text{Kaldıraç}} = \frac{5.000 \text{ USD}}{10} = 500 \text{ USD}$

Bu, 10.000 USD hesabınızın %5'ini (500 USD) teminat olarak ayırmanız gerektiği anlamına gelir.

Not: Likidasyon fiyatı, seçtiğiniz kaldıraçla yakından ilişkilidir. Kaldıraç ne kadar yüksekse, likidasyon fiyatı giriş fiyatına o kadar yakın olur. Bu nedenle, sözleşme boyutunu belirledikten sonra, seçilen kaldıraçla likidasyon fiyatının kabul edilebilir olup olmadığını kontrol etmek zorunludur. Likidasyon hesaplamaları ve marj yönetimi stratejileri hakkında daha fazla bilgi için Kripto Vadeli İşlem Ticaretinde Marj Yönetimi ve Teminat Marjı Hesaplama Stratejileri incelenmelidir.

Bölüm 4: Farklı Sözleşme Türleri ve Hesaplama Katmanları

Kripto piyasalarında genellikle iki ana vadeli işlem türü bulunur: Sürekli Vadeli İşlemler (Perpetual Futures) ve Standart Vadeli İşlemler (Expiry Futures).

4.1 Sürekli Vadeli İşlemler (Perpetual Futures)

Bunlar, belirli bir vade tarihi olmayan, fonlama oranları (funding rates) aracılığıyla fiyatı spot piyasaya yakın tutulan sözleşmelerdir. Hesaplama yöntemleri genellikle yukarıda açıklananla aynıdır, ancak fonlama oranlarının pozisyonun toplam maliyetini nasıl etkilediği hesaba katılmalıdır.

4.2 Standart Vadeli İşlemler (Expiry Futures)

Bunların belirli bir vade tarihi vardır. Hesaplama sanatının temelinde, bu vade tarihine kadar olan fiyat hareketini tahmin etmek yatar.

4.3 Hesaplama Katmanı ve Türev Ürünler

Vadeli işlemlerin karmaşıklığı, farklı fiyatlama ve sözleşme yapıları gerektirir. Özellikle takas (swap) ve opsiyonlar gibi türev ürünlerde, temel varlığın fiyatı ile sözleşmenin değeri arasındaki ilişki karmaşıklaşabilir. Bu karmaşık ilişkilerde, doğru sözleşme boyutunu bulmak için gelişmiş bir Hesaplama katmanı bilgisi şarttır. Bu katman, kaldıraç etkilerini, fonlama oranlarını ve sözleşme çarpanlarını doğru bir şekilde entegre etmeyi sağlar.

Bölüm 5: Volatiliteyi Hesaplamaya Dahil Etmek

Yukarıdaki hesaplama, sabit bir giriş ve çıkış noktasına dayanır. Ancak kripto piyasaları son derece değişkendir. İdeal sözleşme boyutu, piyasanın o anki volatilite seviyesine göre ayarlanmalıdır.

5.1 ATR (Average True Range) Kullanımı

ATR, belirli bir zaman diliminde varlığın ortalama fiyat aralığını ölçer. Yüksek ATR, yüksek volatilite demektir.

Volatilite yüksek olduğunda (ATR yüksekse), stop-loss noktanızı daha uzağa koymanız gerekir ki, piyasa gürültüsünden etkilenip erken çıkmayasınız.

Eğer stop-loss mesafeniz artarsa (fiyat farkı artarsa), aynı riski korumak için sözleşme boyutunuzu (Q) *azaltmanız* gerekir.

Örnek Volatilite Ayarlaması:

• Normal Durumda SL Mesafesi: 1.000 USD (Risk: 100 USD, Q = 0.1 BTC)
• Yüksek Volatilite Durumunda SL Mesafesi (ATR nedeniyle): 1.500 USD

$$\text{Yeni Q} = \frac{100 \text{ USD}}{1.500 \text{ USD}} \approx 0.067 \text{ BTC}$$

Volatilite arttığında, pozisyon büyüklüğünü otomatik olarak küçülterek, stop-loss mesafenizin genişlemesine rağmen toplam riskinizi sabit tutarsınız. Bu, profesyonel risk yönetiminin bir işaretidir.

Bölüm 6: Pratik Uygulama: Adım Adım Kontrol Listesi

Profesyonel bir tüccar, pozisyon açmadan önce şu adımları takip eder:

1. Hesap Bakiyesini Belirle: (Örn: 10.000 USD) 2. Risk Yüzdesini Seç: (Örn: %1 = 100 USD Risk) 3. Teknik Analiz Yap ve Stop-Loss Noktasını Belirle: (Örn: Giriş 50.000 USD, SL 49.000 USD) 4. Fiyat Farkını Hesapla: (50.000 - 49.000 = 1.000 USD) 5. İdeal Sözleşme Boyutunu Hesapla (Q):

   $$\text{Q} = \frac{100 \text{ USD}}{1.000 \text{ USD}} = 0.1 \text{ BTC}$$

6. Kaldıraç Seçimini Yap: (Örn: 20x Kaldıraç) 7. Pozisyon Değerini Hesapla: $0.1 \text{ BTC} \times 50.000 \text{ USD} = 5.000 \text{ USD}$ 8. Gerekli Teminatı Kontrol Et: $\frac{5.000 \text{ USD}}{20} = 250 \text{ USD}$ 9. Likidasyon Fiyatını Kontrol Et: (Kaldıraç ve teminat ile hesaplanır. Bu fiyatın, teknik olarak mantıklı bir seviyede olduğundan emin olun. Eğer 20x kaldıraçla likidasyon fiyatı 49.500 USD çıkıyorsa, bu kabul edilemezdir, çünkü SL'nizden daha yakındır. Bu durumda ya daha düşük kaldıraç kullanmalı ya da stop-loss mesafenizi genişletmelisiniz.)

Özetle, ideal sözleşme boyutu, *risk iştahınız* ile *piyasa koşullarının* (volatilite ve stop-loss mesafesi) kesişim noktasında bulunur.

Bölüm 7: Yaygın Hatalar ve Tuzaklar

Yeni başlayanların ideal sözleşme boyutunu hesaplarken düştüğü en yaygın hatalar şunlardır:

7.1 Kaldıracı Risk Olarak Görmek

En büyük hata, kaldıraç miktarını (örneğin 50x) doğrudan risk miktarı ile karıştırmaktır. Kaldıraç sadece teminat gereksinimini düşürür; pozisyonun gerçek dolar değerini değil. 50x kaldıraç kullanmak, %1 yerine %0.2 risk alacağınız anlamına gelmez; sadece aynı riski daha az sermaye ile kontrol ettiğiniz anlamına gelir.

7.2 Sabit Sözleşme Büyüklüğü Kullanımı

Piyasalar sürekli değişir. Bir gün 0.5 BTC sözleşmesi açarken, ertesi gün aynı risk yüzdesini korumak için 0.02 BTC sözleşmesi açmanız gerekebilir. Her ticarette yukarıdaki matematiksel formülü yeniden uygulamak zorunludur.

7.3 Likidasyon Fiyatını Göz Ardı Etmek

Sözleşme boyutunu sadece risk yüzdesine göre hesaplayıp, kaldıraç nedeniyle ortaya çıkan aşırı yakın likidasyon fiyatını kontrol etmemek, tasfiyenin ana nedenidir. Her zaman, hesapladığınız pozisyon büyüklüğü için belirlenen kaldıraçla likidasyon fiyatının, stop-loss noktanızın *daha gerisinde* olduğundan emin olun.

Sonuç

İdeal sözleşme boyutunu hesaplama sanatı, kripto vadeli işlemlerinde uzun ömürlü olmanın anahtarıdır. Bu, piyasa tahmininden daha çok disiplinli bir sermaye yönetimi sürecidir. Başarılı tüccarlar, piyasanın nereye gideceğine odaklanmak yerine, piyasa ne olursa olsun ne kadar kaybedebileceklerine odaklanırlar. Bu matematiksel disiplini benimseyerek, kaldıraç gücünü kontrol altına alabilir ve kripto vadeli piyasalarında sürdürülebilir bir ticaret kariyeri inşa edebilirsiniz.

Önerilen Vadeli İşlem Borsaları

Borsa	Vadeli işlemler avantajları ve hoş geldin bonusları	Kayıt / Teklif
Binance Futures	125×’e kadar kaldıraç, USDⓈ-M kontratları; yeni kullanıcılar 100 USD’ye kadar hoş geldin kuponu alabilir, ayrıca spot işlemlerde ömür boyu %20 indirim ve ilk 30 gün vadeli işlemlerde %10 indirim	Hemen kaydol
Bybit Futures	Ters & lineer perpetual sözleşmeler; 5 100 USD’ye kadar hoş geldin paketi, anında kuponlar ve görevleri tamamlayarak 30 000 USD’ye kadar kademeli bonuslar	İşlem yapmaya başla
BingX Futures	Kopya işlem ve sosyal özellikler; yeni kullanıcılar 7 700 USD’ye kadar ödül ve işlem ücretlerinde %50 indirim kazanabilir	BingX’e katıl
WEEX Futures	30 000 USDT’ye kadar hoş geldin paketi; 50–500 USD arası depozit bonusları; vadeli işlem bonusları işlem ücretlerinde ve alım satımda kullanılabilir	WEEX’e kaydol
MEXC Futures	Vadeli işlem bonusları marj veya ücret ödemesi olarak kullanılabilir; kampanyalar depozit bonuslarını içerir (örnek: 100 USDT yatır → 10 USD bonus kazan)	MEXC’e katıl

Topluluğumuza Katılın

Sinyaller ve analizler için @startfuturestrading kanalımıza abone olun.