Hiểu Rõ Sự Khác Biệt Giữa Perpetual Và Quarterly

Hiểu Rõ Sự Khác Biệt Giữa Perpetual Và Quarterly Trong Hợp Đồng Tương Lai Tiền Điện Tử

Chào mừng các nhà giao dịch mới đến với thế giới giao dịch hợp đồng tương lai tiền điện tử – một thị trường năng động, đầy cơ hội nhưng cũng đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về các sản phẩm phái sinh. Là một chuyên gia trong lĩnh vực này, tôi nhận thấy rằng việc nhầm lẫn giữa các loại hợp đồng tương lai là một trong những rào cản lớn nhất đối với người mới bắt đầu.

Trong thị trường này, hai loại hợp đồng tương lai tiền điện tử phổ biến nhất là Hợp đồng Tương lai Vĩnh cửu (Perpetual Contracts) và Hợp đồng Tương lai Hàng quý (Quarterly Contracts). Mặc dù cả hai đều cho phép bạn giao dịch với đòn bẩy mà không cần sở hữu tài sản cơ sở, sự khác biệt cốt lõi của chúng nằm ở cơ chế đáo hạn và cách chúng định giá.

Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích chi tiết sự khác biệt giữa Perpetual và Quarterly, giúp bạn đưa ra lựa chọn giao dịch phù hợp nhất với chiến lược và khẩu vị rủi ro của mình.

Giới Thiệu Về Hợp Đồng Tương Lai Tiền Điện Tử

Trước khi đi vào chi tiết, hãy cùng làm rõ bản chất của hợp đồng tương lai. Hợp đồng tương lai là một thỏa thuận pháp lý để mua hoặc bán một tài sản cụ thể (trong trường hợp này là tiền điện tử như Bitcoin, Ethereum) tại một mức giá đã định trước vào một ngày trong tương lai.

Trong giao dịch tiền điện tử, chúng ta thường giao dịch các hợp đồng phái sinh này trên các sàn giao dịch, sử dụng ký quỹ (margin) để kiểm soát một vị thế lớn hơn giá trị ký quỹ ban đầu – đây chính là đòn bẩy.

Hợp Đồng Tương Lai Vĩnh Cửu (Perpetual Contracts)

Hợp đồng tương lai vĩnh cửu (Perpetual Futures) là sản phẩm tiên phong và phổ biến nhất trên thị trường phái sinh tiền điện tử, được giới thiệu lần đầu bởi BitMEX và hiện được cung cấp rộng rãi bởi các sàn lớn như Bybit (xem thêm về Bybit Perpetual Contracts).

Đặc điểm nổi bật nhất của hợp đồng vĩnh cửu là:

1. Không có Ngày Đáo Hạn (No Expiry Date)

Đây là điểm khác biệt quan trọng nhất. Hợp đồng vĩnh cửu không có ngày hết hạn cố định. Về lý thuyết, bạn có thể giữ vị thế Mua (Long) hoặc Bán (Short) của mình mãi mãi, miễn là bạn duy trì đủ ký quỹ để tránh bị thanh lý.

Điều này mang lại sự linh hoạt tối đa cho các nhà giao dịch muốn nắm bắt xu hướng dài hạn mà không cần phải liên tục thực hiện các giao dịch "cuộn" (rolling over) hợp đồng.

2. Cơ Chế Phí Tài Trợ (Funding Rate)

Vì không có ngày đáo hạn để buộc giá hợp đồng hội tụ về giá giao ngay (Spot Price), các nhà phát triển hợp đồng vĩnh cửu đã tạo ra một cơ chế độc đáo gọi là Phí Tài Trợ (Funding Rate) để đảm bảo giá hợp đồng tương lai bám sát giá thị trường thực tế.

**Cách hoạt động:** Phí tài trợ được trả định kỳ (thường là 8 giờ một lần) giữa những người giữ vị thế Long và Short.

   *   Nếu phí tài trợ là **dương**, những người giữ vị thế Long sẽ trả phí cho những người giữ vị thế Short. Điều này xảy ra khi tâm lý thị trường lạc quan quá mức (Long Interest > Short Interest).
   *   Nếu phí tài trợ là **âm**, những người giữ vị thế Short sẽ trả phí cho những người giữ vị thế Long.

**Tầm quan trọng:** Việc hiểu rõ Phí Tài Trợ là cực kỳ quan trọng đối với các nhà giao dịch dài hạn. Nếu bạn giữ một vị thế Long khi phí tài trợ liên tục dương, chi phí nắm giữ vị thế của bạn sẽ tăng lên đáng kể. Bạn có thể tìm hiểu sâu hơn về cơ chế này tại Hiểu Rõ Tỷ Lệ Tài Trợ Trong Hợp Đồng Tương Lai Vĩnh Cửu: Cách Tối Đa Hóa Lợi Nhuận Và Giảm Thiểu Rủi Ro.

3. Thanh Lý (Liquidation)

Vì không có ngày đáo hạn, rủi ro thanh lý trong hợp đồng vĩnh cửu phụ thuộc hoàn toàn vào biến động giá và mức đòn bẩy bạn sử dụng. Nếu giá di chuyển ngược lại vị thế của bạn và ký quỹ duy trì (Maintenance Margin) không đủ, vị thế sẽ bị thanh lý. Việc nắm vững Cơ Chế Thanh Lý Hợp Đồng Tương Lai Vĩnh Cửu: Hiểu Rõ Để Tối Ưu Hóa Lợi Nhuận là điều bắt buộc để bảo vệ vốn của bạn.

Hợp Đồng Tương Lai Hàng Quý (Quarterly Contracts)

Hợp đồng tương lai hàng quý (còn gọi là Hợp đồng Tương lai Có Kỳ Hạn hoặc Dated Futures) hoạt động gần giống với hợp đồng tương lai truyền thống trên các thị trường tài chính truyền thống như hàng hóa hoặc cổ phiếu.

Đặc điểm cốt lõi của hợp đồng hàng quý là:

1. Ngày Đáo Hạn Cố Định (Fixed Expiry Date)

Hợp đồng hàng quý luôn có một ngày đáo hạn được xác định trước (ví dụ: hợp đồng BTCUSD Q4 2024). Khi ngày này đến, giao dịch sẽ kết thúc, và vị thế của bạn sẽ được thanh toán dựa trên giá thanh toán cuối cùng (thường là giá giao ngay trung bình trong một khoảng thời gian ngắn trước khi đáo hạn).

Ví dụ: Một hợp đồng đáo hạn vào tháng 12 sẽ hết hạn vào ngày cuối cùng của tháng 12.

2. Không Có Phí Tài Trợ (No Funding Rate)

Vì có ngày đáo hạn, hợp đồng hàng quý không cần cơ chế Phí Tài Trợ để điều chỉnh giá. Sự khác biệt về giá giữa hợp đồng hàng quý và giá giao ngay được gọi là **Basis** (Cơ sở).

**Basis dương (Contango):** Giá hợp đồng hàng quý cao hơn giá giao ngay. Điều này phản ánh chi phí cơ hội của việc nắm giữ tài sản cơ sở cho đến ngày đáo hạn.
**Basis âm (Backwardation):** Giá hợp đồng hàng quý thấp hơn giá giao ngay. Điều này thường xảy ra trong các đợt bán tháo mạnh, cho thấy nhu cầu cấp thiết muốn bán tài sản ngay lập tức.

3. Rủi Ro Đáo Hạn và Cuộn Vị Thế (Rolling Over)

Rủi ro lớn nhất của hợp đồng hàng quý là bạn phải quản lý ngày đáo hạn. Nếu bạn muốn tiếp tục giữ vị thế sau ngày đáo hạn, bạn phải thực hiện giao dịch "cuộn vị thế" (rolling over): đóng vị thế hiện tại và đồng thời mở một vị thế mới với ngày đáo hạn xa hơn. Giao dịch này có thể phát sinh chi phí dựa trên Basis hiện tại.

So Sánh Chi Tiết: Perpetual vs. Quarterly

Để giúp bạn hình dung rõ ràng hơn, dưới đây là bảng so sánh trực quan các yếu tố chính giữa hai loại hợp đồng này:

Đặc Điểm	Hợp Đồng Vĩnh Cửu (Perpetual)	Hợp Đồng Hàng Quý (Quarterly)
Ngày Đáo Hạn	Không có ngày đáo hạn cố định	Có ngày đáo hạn cố định (ví dụ: tháng 3, tháng 6, tháng 9, tháng 12)
Cơ Chế Điều Chỉnh Giá	Phí Tài Trợ (Funding Rate)	Basis (Sự khác biệt với giá giao ngay)
Chi Phí Nắm Giữ Vị Thế Dài Hạn	Phí Tài Trợ (Có thể dương hoặc âm)	Chi phí cơ hội được phản ánh trong Basis
Tính Thanh Khoản	Thường rất cao, là sản phẩm phổ biến nhất	Có thể thấp hơn, tập trung vào các ngày đáo hạn chính
Sự Phức Tạp	Đơn giản hơn về mặt quản lý thời gian	Yêu cầu quản lý ngày đáo hạn và cuộn vị thế
Mục Đích Sử Dụng	Giao dịch lướt sóng (scalping), giao dịch trong ngày, nắm bắt xu hướng mà không lo đáo hạn	Hedging (phòng ngừa rủi ro) cho các giao dịch giao ngay trong tương lai, hoặc giao dịch dựa trên kỳ vọng về Basis

Khi Nào Nên Chọn Perpetual?

Hợp đồng vĩnh cửu là lựa chọn mặc định cho đại đa số các nhà giao dịch tiền điện tử vì những lý do sau:

1. **Giao Dịch Trong Ngày và Ngắn Hạn:** Nếu bạn là Day Trader hoặc Swing Trader, hợp đồng vĩnh cửu cho phép bạn giữ vị thế bao lâu tùy thích mà không bị gián đoạn bởi ngày đáo hạn. 2. **Đòn Bẩy Cao:** Vì sự thanh khoản cao và tính sẵn có, hợp đồng vĩnh cửu thường cho phép mức đòn bẩy cao hơn so với các hợp đồng có kỳ hạn. 3. **Đơn Giản Hóa Quản Lý:** Bạn chỉ cần tập trung vào phân tích kỹ thuật và quản lý rủi ro thanh lý, thay vì theo dõi lịch đáo hạn.

Tuy nhiên, hãy luôn cảnh giác với Phí Tài Trợ. Nếu bạn đang ở trong một thị trường quá nóng và Phí Tài Trợ dương liên tục, chi phí giữ vị thế Long của bạn có thể vượt xa lợi nhuận tiềm năng.

Khi Nào Nên Chọn Quarterly?

Hợp đồng hàng quý phục vụ một số mục đích chuyên biệt hơn:

1. **Phòng Ngừa Rủi Ro (Hedging) Dài Hạn:** Một công ty khai thác muốn đảm bảo giá bán Bitcoin của họ trong 6 tháng tới có thể mua hợp đồng Quarterly đáo hạn sau 6 tháng. Điều này khóa giá mà không cần lo lắng về phí tài trợ hàng ngày. 2. **Giao Dịch Basis:** Các nhà giao dịch nâng cao có thể tận dụng sự chênh lệch giá (Basis) giữa hợp đồng vĩnh cửu và hàng quý. Ví dụ, nếu Basis của hợp đồng hàng quý quá dương, họ có thể bán hợp đồng hàng quý và mua hợp đồng vĩnh cửu (giao dịch chênh lệch giá – basis trade) để kiếm lợi nhuận khi Basis thu hẹp về 0 vào ngày đáo hạn. 3. **Tránh Rủi Ro Phí Tài Trợ:** Nếu bạn dự đoán một xu hướng sẽ kéo dài qua nhiều kỳ phí tài trợ và bạn tin rằng phí tài trợ sẽ tiếp tục có lợi cho phe đối lập với vị thế của bạn, hợp đồng hàng quý loại bỏ hoàn toàn rủi ro này.

Kết Luận: Lựa Chọn Thông Minh Cho Người Mới Bắt Đầu

Đối với người mới bắt đầu tham gia giao dịch hợp đồng tương lai tiền điện tử, **Hợp đồng Tương lai Vĩnh Cửu (Perpetual Contracts)** thường là điểm khởi đầu tốt hơn. Chúng dễ tiếp cận hơn, có tính thanh khoản cao hơn và không yêu cầu bạn phải hiểu ngay lập tức các chiến lược quản lý Basis phức tạp.

Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết để giao dịch Perpetual thành công là bạn phải nắm vững hai khái niệm: **Đòn Bẩy** và **Rủi Ro Thanh Lý**. Hãy luôn bắt đầu với đòn bẩy thấp và chỉ giao dịch số tiền mà bạn sẵn sàng mất.

Khi bạn đã có kinh nghiệm và bắt đầu tìm kiếm các chiến lược phòng ngừa rủi ro hoặc giao dịch chênh lệch giá tinh vi hơn, lúc đó bạn mới nên khám phá sâu hơn về Hợp đồng Tương lai Hàng Quý và cách thức hoạt động của Basis.

Hiểu rõ sự khác biệt này không chỉ giúp bạn chọn đúng công cụ mà còn giúp bạn quản lý kỳ vọng và rủi ro trong hành trình giao dịch phái sinh tiền điện tử của mình.

Các sàn giao dịch Futures được khuyến nghị

Sàn	Ưu điểm & tiền thưởng Futures	Đăng ký / Ưu đãi
Binance Futures	Đòn bẩy lên tới 125×, hợp đồng USDⓈ-M; người dùng mới có thể nhận tới 100 USD voucher chào mừng, thêm 20% giảm phí spot trọn đời và 10% giảm phí futures trong 30 ngày đầu	Đăng ký ngay
Bybit Futures	Hợp đồng perpetual nghịch đảo & tuyến tính; gói chào mừng lên tới 5 100 USD phần thưởng, bao gồm coupon tức thì và tiền thưởng theo cấp bậc lên tới 30 000 USD khi hoàn thành nhiệm vụ	Bắt đầu giao dịch
BingX Futures	Copy trading & tính năng xã hội; người dùng mới có thể nhận tới 7 700 USD phần thưởng cộng với 50% giảm phí giao dịch	Tham gia BingX
WEEX Futures	Gói chào mừng lên tới 30 000 USDT; tiền thưởng nạp từ 50–500 USD; bonus futures có thể dùng để giao dịch và thanh toán phí	Đăng ký WEEX
MEXC Futures	Tiền thưởng futures có thể dùng làm ký quỹ hoặc thanh toán phí; các chiến dịch bao gồm bonus nạp (ví dụ: nạp 100 USDT → nhận 10 USD)	Tham gia MEXC

Tham gia cộng đồng của chúng tôi

Theo dõi @startfuturestrading để nhận tín hiệu và phân tích.